Mới nhấtĐược phát hiện lần đầu vào thế kỉ XIX, rãnh Mariana được công nhận là nơi có độ sâu nhất trên trái đất. Điểm sâu nhất của nó nằm ở nơi tận cùng trong lớp vỏ trái đất. Hôm nay, hãy cùng Vnexpress khám phá xem thử ở nơi tận cùng trái đất có điều gì đặc biệt nhé.
Nơi sâu nhất trên Trái Đất là rãnh Mariana
Rãnh mariana còn có tên gọi khác là vực Mariabena và vũng Mariana. Được phát hiện vào năm 1951 bằng kỹ thuật phản xạ sóng âm. Nằm trên phần đáy của khu vực tây bắc Thái Bình Dương và phía đông ở Đảo Mariana. Điểm sâu nhất tại đây được ghi nhận có tọa độ 11°21′ Bắc và 142°12′ Đông và nó kéo dài tới gần Nhật Bản.
Rãnh Mariana là ranh giới nơi hai mảng kiến tạo giao nhau trong đó mảng Thái Bình Dương bị lún xuống dưới mảng Philippines. Nơi đây có chiều dài khoảng 2.550 km và chiều rộng trung bình khoảng 69 km.
Phần đáy của rãnh Mariana thấp hơn so với mực nước biển khoảng cách lớn hơn nhiều khi so với Đỉnh Everest(ngọn núi cao nhất trên thế giới) ở trên mực nước biển. Theo nghiên cứu, độ sâu tối đa của nó là 11.034m. Vì vậy nơi đây được xem là nơi sâu nhất thế giới.
Hải quân Mỹ tiếp cận
Tàu ngầm thăm dò Bathyscaphe Trieste của Hải quân Mỹ đã tiến hành chuyến lặn thám hiểm đầu tiên xuống rãnh Mariana.Con tàu xuống tiếp cận xuống đáy rãnh vào ngày 23/1/1960 do kỹ sư Jacques Piccard và trung úy hải quân Don Walsh thực hiện. Dưới đáy phát hiện được các sinh vật như cá bơn dài khoảng 30cm và một số động vật giáp xác.
“Đáy biển dường như sáng và sạch sẽ, là một vùng hoang vu chỉ có tảo cát” hai nhà nghiên cứu Piccard và Walsh ngạc nhiên khi phát hiện. Sau đó, đã xuất hiện thêm 2 chuyến thám hiểm khác đã được thực hiện vào lần lượt các năm 1996 và 2009.
Nơi này là nguồn cảm hứng cho các nhà làm phim khi các chuyến đi tiếp theo đều được thực hiện bởi đạo diễn phim người Canada James Cameron trên chuyến tàu Deepsea Challenger. Gần đây nhất là vào 12/2014, nhà sinh thái học ở ĐH Hawaii (Jeffrey Drazen) đã dẫn đầu một đoàn thám hiểm đến khu vực rãnh Mariana này với mục đích tìm hiểu sự sống ở nơi đây.
Những sinh vật được phát hiện ở rãnh Mariana
Kết quả, họ phát hiện ra những động vật lạ kỳ sống ở nơi này với đầy đủ các đặc điểm có nét đặc trưng riêng biệt để phù hợp với môi trường sống rất sâu dưới mực nước biển. Một số loài khác có đôi mắt khổng lồ với chức năng dễ dàng đón được lượng ánh sáng nhỏ, hiếm hoi ở tận nơi đáy sâu.
Thậm chí, một số loài khác còn không có cơ quan thị giác nhưng đổi lại xúc giác hoạt động rất mạnh để dễ dàng cảm nhận con mồi. Ngoài ra, còn có một số loài có khả năng tự phát sáng để giúp thu hút những con mồi tự tìm đến.
Ở chuyến thám hiểm này, Jeffrey và nhóm nghiên cứu của mình đã xác lập một kỷ lục thế giới khi họ đã phát hiện loài cá sinh sống ở sâu nơi nhất trên Trái đất là cá ốc với độ sâu khoảng 8.145m dưới mực nước biển tại rãnh Mariana. Loài cá ốc này sống ở độ sâu hơn 8.100m và đã phá kỷ lục 7.700m của loài cá nòng nọc hồng (Pseudoliparis amblystomopsis) được phát hiện thấy ở rãnh Nhật Bản thuộc Thái Bình Dương.
Phát hiện ô nhiễm môi trường ở nơi sâu nhất thế giới
Mặc dù ở độ sâu khắc nghiệt và hoàn toàn tránh xa khỏi tác động của con người tuy nhiên theo tạp chí Nature, Ecology & Evolution, nhóm nghiên cứu của tiến sĩ người anh Alan Jamieson cho biết rãnh Mariana đang đối mặt với ô nhiễm rất lớn.
Các nhà khoa học cho rằng một lượng chất hóa học độc hại trong những loài giáp xác sống ở rãnh Mariana cao hơn gấp 50 lần lượng chất độc trong những loài giáp xác sống có ở sông Liêu Hà, một trong danh sách những con sông ô nhiễm nhất Trung Quốc.
Theo các nhà nghiên cứu lý giải, rác thải rất có thể xuất phát từ những vùng công nghiệp vùng tây bắc Thái Bình Dương và sau đó, các chất độc hại này di chuyển theo những rác thải hay cùng những mảnh vụn vỡ di chuyển xuống đáy đại dương và tồn tại ở đó trong một thời gian rất dài.
Nguyên nhân khiến các chất độc hại này không thể di chuyển sang nơi khác là do ở rãnh Mariana không nhận được nhiều tác động từ các dòng nước chảy qua vì thế làm cho các chất hóa học gần như không chuyển động và chỉ có thể đứng yên một chỗ. Nghiên cứu của nhà khoa học người Anh Jamieson đã chứng minh được mức độ nghiêm trọng của ô nhiễm môi trường ở dưới rãnh này mà ít người biết.
Bạn và báo Vnexpress đã vừa cùng nhau khám phá sơ qua những gì tồn tại ở rãnh Mariana nơi sâu nhất thế giới. Trên là một số thông tin hữu ích giúp cho bạn và người thân tham khảo để có thể hiểu rõ hơn về nơi này.